Збор-два за историјата на компирот:
Таа почнува некаде на планинските венци на Андите во Јужна Америка. За овој сушен регион е карактеристична честа промена на температурата, како и неквалитетно земјиште. И покрај тие пречки, компирот напредувал, искачувајќи се заедно со домородците и на над 4.000 метри, каде што и воздухот е поразреден.
Пре-колумбиските фармери овој зеленчук го одгледувале дури пред 7.000 години, а она што ги фасцинирало била неговата издржливост и хранливата вредност.
Меѓутоа, западната цивилизација со компирот се сретнала дури во „доцната“ 1537. година, кога конквистадорите го донеле од Перу. Без оглед на неговата издржливост и продуктивност, Шпанците слабо го користеле зашто го сметале за храна на пониската класа. Биле потребни декади за компирот да се прошири низ цела Европа.
Компирот (латински Solanum tuberosum) е повеќегодишно зелјесто растение од семејството Solanacea, во кое спаѓаат и доматот, пиперката и тутунот. Расте во подземно стебло, а плодот е тркалезен цвет со различни бои: црвенкаст, виолетов, синкаст. Кога цветот ќе овене, тоа е доказ дека може да се почне со вадење.
Се употребува за човечка и сточна храна.
Компирот е извор на јаглени хидрати кои, пак, се најдобар извор на енергија за организмот. Исто така, поседува влакна кои ги олеснуваат дигестивните процеси и впиваат вода создавајќи чувство на ситост. Богат е со витамин Ц и калиум, кои се неопходни при големи напори на организмот.
Еден компир со средна големина и тежина од 148 грама содржи:
вкупна маст 0 гр-0%, холестерол 0 мг-0%, натриум 0 мг-0%, јаглени хидрати 26 гр-9%, диетални влакна 3 гр-2%, шеќери 23 гр-8%, протеини 4 гр-3%, витамин А-0%, витамин Ц-45%, калциум-2%, железо-6%, калиум-20%, вода-5%.
Компирот е прв зеленчук одгледуван во вселената.
Тој е најздрав кога се готви/ пече „во капут“ (неизлупен).
Европјаните во просек годишно јадат двојно повеќе компир од Американците.
Сокот од компир лечи црвенило на лицето, а свежиот компир е добар за изгореници и измрзнатици.
На крајот еве и неколку рецепти:
1. Кога група на луѓе ќе се појави од никаде на вечера, подгответе им го следниот вкусен, а брз специјалитет. Рецептот е со мерки пригодни за 5 лица:
-компир (10 со средна големина)
-сенф (3 лажици)
-лук во прав (1/3 лажичка)
-маслиново масло (2 лажички)
-оригано (1/2 лажичка)
-морска сол
Компирот добро се измива (не се лупи), се сече на половина, се прават плитки дупки (формата се остава на вашата креативност) и се солат според вкусот. Во сенфот се ставаат лук, маслиново масло и оригано, па смесата се премачкува преку секоја половина на компирот.Се прекрива со фолија и се пече во рерна 45 минути на 180 степени Целзиусови. 5 минути пред крајот на печењето се отстранува фолијата за убаво да се запече.
2. Компир салата: обарен компир се сече на коцки. Кога ќе се олади му се додава исто така исечен авокадо, ситно исечкан кромид (или перки од млад кромид), капар (медитеранско растение што се става во салати и пикантни сосови; измешан со магдонос, на бифтек, на пример, му дава посебен вкус и е добар додаток на туршија; го олеснува варењето и го поттикнува апетитот), се забиберува, посолува со крупна морска сол и се прелева со студено цедено маслиново масло.
Таа е задолжителен дел од посната трпеза, а посебно добро оди со печена риба.
3. Компир чорба: на масло се пропржува една мала главица на кромид или парче праз и еден изрендан морков. Во тоа се додаваат 3 компири исечкани на парченца, 1 лажица брашно и половина лажичка црвена пиперка. Се се промешува и се налева со вода.
Да се готви додека не се зготви компирот. Малку се залутува со луто пиперче, се додава бибер, сол и зачин од зеленчук.
Можат да се заварат и мали ноклички што се прават од 1 јајце, малку сол и брашно, за да не бидат многу тврди, па се вадат со мала лажичка.
