65. Оптимизам-песимизам
Нема што допрва да се открива и осознава за оптимизмот и песимизмот:
Најпрвин, оптимизмот ги содржи толкувањето на состојби, процеси и настани како најдобри односно оптимални, и притоа ја вклучува надежта во сегашноста и иднината. Спротивен му е, поточно му се спротивставува песимизмот кој, пак, ги вклучува неверувањето, неминовноста, реалноста, состојбата статус кво, пасивизацијата; мрачно гледање и сфаќање (светот е најлош што може да биде, стварноста е безвредна и бесмислена). Притоа, среќата не е нераскинливо поврзана со оптимизмот, ниту песимизмот е нераскинливо поврзан со несреќата.
Позната е „илустрацијата“ на нивниот „судир“ со полунаполнетата чаша со вода: полуполна-оптимизам, полупразна-песимизам.
Помалку познат е филозофскиот оптимизам-дека живееме во најдобриот од сите можни светови, и филозофскиот песимизам кој на животот или суштествувањето му припишува негативна вредност-дека животот во основа е бесмислен и бесцелен.
Посочувам на тн. умерен оптимизам, термин од нашево време кој на оптимизмот му „додава“ воздржаност односно „извесна доза“ песимизам. Често погрешно се изедначува со друг термин-реален оптимизам кој исто така ја нагласува воздржаноста, но таа се „темели“ на очекување или надеж со оглед на конкретната општествено-политичка и економска стварност. Во дефинирањето на оптимизмот се „замеша“ и сатирата, залагајќи се за разграничување на „песимистички оптимизам“ и „оптимистички песимизам“, најчесто директно или индиректно поврзани со добиената и изгубената доверба (во власта, политиката, развојните предвидувања и планови).
Имајќи го предвид сето наведено досега, кога е збор за стварноста од една, и ограниченоста на нашето суштествување од друга страна, сметам дека ние, и лично и како припадници на каква било заедница, уште долго време ќе постоиме во празен простор меѓу оптимизмот и песимизот. Во моментов ниту во „умерен“, ниту во „реален“ оптимизам. Кој би можел да го (пре)именувам како последна надеж за оптимизмот.